Merhaba Arkadaşlar,
Bugünkü konumuz motor yağları. Şunu gördüm ki, hem otomobil, hem de motosiklet sürücülerinin geneli motor yağları konusunda ya bilgisiz veya yanlış bilgi edinmiş durumda. Kulaktan dolma bilgiler, ustaların, çevremizin "falan marka yağ süper, filan marka yağ işe yaramaz" gibi söylemlerini, yağ konusundaki bildiğimizi sandığımız şeyleri ve ön yargılarımızı bir kenara bırakalım ve konunun detaylarını okumaya başlayalım. :)
Sizleri çok sıkmadan, çok ince ayrıntılara girmeden edindiğim konu ile alakalı bilgileri sizlerle paylaşmaya çalışacağım. İlave sorularınız veya ekleyecek şeyleriniz olursa lütfen aşağıdaki yorum bölümüne yazmayı ihmal etmeyin.
***
Motor yağı kutularının etiketleri, ürünlerin uzman kuruluşların gereksinimleri ve standartlarına (spesifikasyonlarına) uygunluğu hakkında bilgiler içerir:
API - Amerikan Petrol Enstitüsü;
ACEA - Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği;
ILSAC - Uluslararası Madeni Yağların Standardizasyonu ve Sertifikasyonu Komitesi;
AAE - Rusya Otomotiv Mühendisleri Birliği.
Harflerden veya harflerden ve rakamlardan oluşan bir kod, yukarıdaki uzman kuruluşun adının yanında gösterilir, örneğin, API SN, ACEA C3. Bu kod, yağ özelliklerinin seviyesini ve belirli kalite standartlarına uygunluğu gösterir.
Biz yazılımızda API standartlarını inceleceğiz. Çünkü dünyada en çok geçerliliği olan ve en bilinen standart budur.
Burada API'nin yıllar içerisinde belirlediği yağ standartlarını görebilirsiniz. API'de şöyle bir kaide var: "en son API Servis Kategorisi, her bir önceki kategorinin performans özelliklerini içerir ve daha önceki kategori yağların önerildiği eski motorlara servis yapmak için kullanılabilir." Bu ibare şu anlama geliyor: API'nin en güncel standardına ait bir yağ eski standartlardaki koruyuculuğu ve daha fazlasını da kapsamaktadır. Yani API'nin en güncel standardındaki yağı kullanmak her zaman daha uygun demektir.
API, 1919'da petrol (benzin, dizel, yağ vb) standart belirleyen bir kuruluş olarak kuruldu. İlk 100 yılda API, operasyonel ve çevresel güvenliği, verimliliği ve sürdürülebilirliği artırmak için 700'den fazla standart geliştirdi. Özetle tek cümle olarak API budur. :)
API'nin benzinli araçlar için geliştirdiği yağ standartlarının ilki 1930'da SA (Standard A, ilk geliştirilen yağ standardı) olarak duyuruldu. 1951'de SB, 1967'de SC, 1971'de SD, 1979'da GD, 1988'da SF, 1993'da SF, 1996'da SH ve 1999'da SG standartları da SA'yı izledi. Bu saydığım standartlar 2021 yılı itibarı ile artık kullanımda olmayan eski standartlar. Bu standartlarda benzinli araç yağı artık üretilmiyor.
API'nin günümüzdeki güncel ve aktif olan yağ standartları şöyle:
SJ: 2001 ve daha önce üretilen benzinli motorlar için. SH performansına ek olarak daha az uçucu, katalistlerle daha fazla uyumlu, düşük sıcaklık özellikleri daha yüksek olan benzinli motor yağıdır.
SL: 2004 ve daha önce üretilen benzinli motorlar için. Yüksek sıcaklıkta daha iyi depozit kontrolü ve düşük yağ tüketimi sağlayan benzinli motor yağıdır.
SM: 2010 ve daha önce üretilen benzinli motorlar için. SL'ye göre daha iyi motor temizliği, düşük çalışma sıcaklığında yüksek performans, daha az aşınma sağlama, uzun yağ değişim aralığı ve antioksidan özelliği taşır.
SN: 2020 (ve 2021) ve daha önce üretilen benzinli motorlar için. SM performansına ek olarak, motorda daha iyi depozit, tortu kontrolü ve turboda daha iyi koruma sağlayan, sızdırmazlık elemanlarıyla daha uyumlu, DPF ve TWC sistemlerine ve %85’e kadar etanol içeren yakıtlara uygun ve yakıt ekonomisi sağlayan benzinli motor yağıdır. Bu yağ standardı şu anda piyasada "kolay bulunabilen" en güncel yağ standardıdır. API-SN tipi yağları piyasada kolayca bulabilirsiniz.
SP: 2020 Mayıs'ta piyasaya sürüldü, düşük hızlı ön ateşlemeye (LSPI) karşı koruma, egzantrik zinciri aşınma koruması, pistonlar ve turboşarjlar için geliştirilmiş yüksek sıcaklık tortu koruması ve daha sıkı çamur ve vernik kontrolü sağlamak için tasarlandı. Kaynak Tasarruflu API-SP, API-SP performansı iyileştirilmiş yakıt ekonomisi, emisyon kontrol sistemi koruması ve E85'e kadar etanol içeren yakıtlarla çalışan motorların korunması ile birleştirerek ILSAC GF-6A ile eşleşir. (diyor API kendi sayfasında) API-SP standardı ILSAC GF-6 standartları ile de örtüşmektedir. API-SP yağ standardı henüz çok yeni olduğu için piyasada 2021 nisan itibarı ile çok yaygınlaşmış durumda değil.
***
API (american petroleum institue) standartları bunlardı. Bu durumda biz motosikletlerimiz için "en iyi" yağı marka model sorarak değil, aslında standartlarına bakarak almalıyız.
Şu anda en son ve en gelişmiş benzinli motosiklet yağları piyasada bulunabilen API-SN sınıfı yağlar, ve henüz piyasada pek bulunmayan API-SN den sonraki yeni ve daha gelişmiş standart olan API-SP sınıfı yağlardır.
Bu yağlar tam sentetik olarak anılıyor. TAM SENTETİK olarak anılan bu yağlar da kendi içinde ayrılıyor. API-SN ve API-SP tam sentetik demektir diyebiliriz; fakat "tam sentetik" ne demek?
%50 mineral ve %50 sentetik (ESTER) yağ içeren karışıma YARI SENTETİK (semi syntetic) deniyor.
Bir motor yağının tam sentetik ibaresini taşıması için %49 mineral ve %51 (ve üzeri) sentetik olması yetiyor. Bu da tabi yağ üreticilerinin bu konuyu suistimal etmesi anlamına geliyor. %49 mineral + %51 ester karışımlı yağa tam sentetik damgası vurup satıyorlar maalesef.
Bakıyorsunuz 4-5 tane tam sentetik yağ var; biri 50 lira, biri 60 lira, biri 70 lira, biri 80 lira, biri 100 lira litre fiyatiyla satılıyor?
Neden? Nasıl oluyor bu? Farkları nedir? İşte bu yüzden. Yağın içindeki ESTER miktarı tam sentetik yağın kalitesini belirliyor. %100 ESTER içeren yağ gerçek TAM SENTETİK yağ ve en pahalısı demektir.
Litre fiyatı en ucuz 130-140 TL den başlıyor. (4-5 litrelik büyük paketlerde alırsanız 100-110 TL'lere kadar düşebiliyor litre fiyatı)
Bugün rodaj yağı olarak (aşınmaya müsade etttiği için) sıfır motorlara konulan Motul 3000 gibi tam mineral yağlar 40-50 TL gibi litre fiyatlarından satılıyor.
Yani yağ tercihi yaparken öncelikle üzerinde API-SN veya bulabiliyorsanız (veya bütçenize danışarak) daha iyisi API-SP ifadesini görmelisiniz.
Ardından da içindeki ESTER oranını öğrenmeye çalışmalısınız. Düşük oranda olanlar yazmıyor. Yüksek oranda olanlar yazıyor. Zaten malın fiyatı da ona göre oluyor. 125 TL den aşağı %100 esterli yağ yok. Bunu bilerek bakınmak lazım.
***
Bu arada yağlardaki sayılardan da bahsetmek gerek. :)
Örneğin 10W40 klasik ve en çok kullanılan yağ. W winter yani kış anlamına geliyor. Yaz-kış kullanılabilir anlamındadır.
1. sayı ne kdar düşükse 2. sayı da ne kadar yüksek olursa o kadar iyi demektir. Yağ numarasındaki bu sayılar şu anlama gelir:
1.sayı küçüldükçe soğukta yağın daha akışkan olduğunu ifade eder.
2.sayı da büyüdükçe sıcakta yağın daha az akışkan olduğunu ifade eder.
Malum soğukta yağın daha akışkan olması, sıcakta da su gibi akışkan olMAması istenir. yani 10W40 yerine 5W50 viskozite açısından daha iyi bir yağdır diye örnekleyebiliriz.
***
Şöyle de REEL bir örnek te verebiliriz, güncel yağlardan:
123 TL - %100 sentetik Motul 300V (%100 ester) sarı/yeşil'dir:
bu yağ saf esterden (bazı yerlerde çift ester falan yazmışlar tabiki öyle bir şey yok. diğer %100 ester denilenlerde farklı kimyasal katkıları da olduğu için saf ester barındıranlara çift esterli diyebiliyorlar bu saf ester anlamına geliyor) oluşmaktadır. yüksek performanslı yarış motorları için bu gibi yağlar tercih edilebilir. yarış motorunuzu şehir içi ulaşımda kullanıyorsanız 7100 gibi bir yağı tercih edebilirsiniz.
94 TL - tam sentetik Motul 7100 (%100 ester???) kırmızı'dır:
etiketinde %100 ester yazsa da aslında %100 ester barındırmaz. (içeriğinde belki %90, belki %80, belki de %75 ester bulundurur. bunu net açıklamıyorlar fakat asla %100 değil çünkü) içeriğinde deterjan ve dağıtıcı kimyasallar da barındırır. deterjan yağın dolaştığı yüzeyleri temizler. dağıtıcı kimyasal da metal çapakların, tortuların birleşerek büyük kütleler oluşturup motor aksamlarına zarar vermesini engellemeye yarar. bu tip bir yağ günlük kullanım için en ideal yağdır diyebiliriz.
https://www.oilmarkt.com/4-zamanli-motosiklet-yaglari/1607-motul-7100-10w40-4t-1-ltre-mo-972801.html
80 TL - yarı sentetik Motul 5100 (%50 ester) yeşil'dir:
250cc ye kadar düşük cc motosikletlerde 5100 gibi yarı sentetik yağ kullanmak debriyaj için iyi olabilir. Tam sentetik yağlar düşük hacimli motorlarda zamanla debriyajda kaçırma yapabilir. bu arada bu yağda da deterjan vb. kimyasallar olduğu için içinde ne %50 mineral ne de %50 ester barındırır. %40 küsürler civarında mineral yağ ve ester barındırır. toplamda %100 oranına deterjan, dağıtıcı vb. kimyasallarla ulaşmaktadır.
https://www.oilmarkt.com/4-zamanli-motosiklet-yaglari/2029-motul-5100-10w40-4t-12x1l-mo-970102.html
58 TL - tam mineral Motul 3000 (%0 ester) sarı'dır:
sadece rodaj aşamasında olan motosikletler için rodaj bitene kadar tercih edilmelidir. kontrollü aşınmaya müsade eder. rodaj sonrası kullanılmaya devam edilirse motordaki aşınmalar devam edebilir. bu da iyi sonuçlar doğurmaz. motorunuzun ömrü azalır.
Aynı marka model motosikletlerde yapılan testlerde motor sıcaklıklarının en yüksek mineral yağ kullananda, daha sonra yarı sentetik yağ kullananda ve en düşük sıcaklığın da tam sentetik yağ kullananda oluştuğu gözlemlenmiştir. Motor sürtünmeden dolayı ısınır. Sürtünme ne kadar az ise motorun ısınması da o kadar az ve ömrü de o denli uzun olur. Bu yüzden imkan varsa tam sentetik yağları tercih edin.
Ek olarak, motosikletiniz için en uygun yağın hangisi olduğunu öğrenmek için de motorunuzun kılavuzuna bakmayı ihmal etmeyin. Bazı motosikletlerin şanzıman sistemi, debriyaj sistemi tam sentetik yağdan hoşlanmayabilir. Bunları deneme yanılma yaparak ta öğrenebilirsiniz. Vitesler zor geçiyorsa, debriyaj kaçırıyorsa farklı bir yağ deneyebilirsiniz. Özellikle de böyle durumlarda farklı bir yağ viskozitesi denemeniz önerilir. 10w40 ta vitesler zor geçiyorsa 15w50 veya 10w30 gibi yağ viskoziteleri deneyebilirsiniz.
Debriyaj, kavrama vs. demişken JASO MA2 sertifikasından bahsetmeden de geçmeyelim: JASO MA2 sertifikalı/onaylı bir yağ kullanırsanız ıslak debriyajların kalkış anında, hızlanma ve son süratte bile daha iyi bir kavrama yapmasını garanti etmiş olursunuz.
Herkese kolay gelsin. Tekerinize taş değmesin.
Tusumoto. :)
Diğer platormlarda da bizi takip etmeyi unutmayın:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder